Putjes, gaatjes of kratertjes in de verflaag? Zo los je het op!

Je bent lekker bezig met schilderen en dan zie je het: gaatjes of kratertjes in de verflaag. Soms zelfs grotere kraters. Frustrerend, want je wilt een strak resultaat. Hoe ontstaan deze oneffenheden? En belangrijker: hoe voorkom je ze of herstel je ze? In deze blog krijg je het antwoord van een professionele schilder.

Waarom ontstaan gaatjes of kratertjes in de verflaag?

De oorzaak ligt meestal niet bij de kwaliteit van de verf, maar bij de ondergrond. Een siliconen besmette ondergrond is de grootste boosdoener. Het zorgt voor een verhoogde oppervlaktespanning. Denk aan een vettige plaat met daarop water dat wegkraalt. Siliconen bevinden zich in kit, smeermiddelen of schoonmaakproducten. Breng je verf aan op zo’n oppervlak, dan trekt de verf open oftewel de verf gaat ‘wegkralen’. Het resultaat? in de verflaag ontstaan kleine gaatjes, kleine kraters of zelfs vissenogen genoemd.

Maar er is meer. Soms laat een vers aangebrachte laklaag een onrustig beeld zien, meestal zien we dit bij buitenschilderwerk. Dit fenomeen heet cissing, ook wel krateren, kralen of wegtrekken. Het valt onder onverdraagzaamheid: de verf vloeit niet goed uit en vormt geen strakke, gesloten laag. Dit gebeurt vaak bij nieuwe houten kozijnen, ramen en deuren die direct na productie worden afgelakt, of bij grofporig hout zoals meranti. Vooral hoogglanslakken met een goede vloeiing zijn gevoelig voor oppervlaktespanning.

Andere oorzaken van cissing en kratervorming

• Vettige ondergrond (denk aan beglazingskit of slecht schoongemaakte delen).
• Te snel aflakken: bijvoorbeeld een watergedragen primer overschilderen met alkyd-hoogglanslak.
• Slechte voorbereiding: onvoldoende reinigen en schuren.
• Verkeerd materiaal: gebruik schone rollers, kwasten, plamuurmessen en poetsdoeken
• Siliconenkit: bij het schuren van beglazingskit kan siliconenolie vrijkomen en zich verspreiden
• Weekmakers uit verpakkingsfolie die de toplaag beïnvloeden
• Toevoegingen: te dikke verflaag of verkeerde toevoegmiddelen.

Er komen gaatjes of kratertjes in de verflaag. Hoe kan dat?

De oorzaak hiervan is een verhoogde oppervlaktespanning. Denk aan een vettige plaat met daarop water dat wegkraalt. Grondig ontvetten en schuren met fijn schuurpapier wil een oplossing bieden. Zit er beglazing in de buurt van het schilderwerk, dan wordt dit wegkralen veelal veroorzaakt door de gebruikte beglazingskit of het middel waarmee de kit na het aanbrengen is gladgestreken. Als ontvetten en schuren niet helpt, kan als laatste redmiddel door de detaillist een druppel anti-siliconenmiddel aan de verf worden toegevoegd.

Hoe ontstaan putjes, kratertjes of gaatjes in de verflaag?

Je bent lekker aan het schilderen geslagen, vervolgens zie je dat de verf ‘wegtrekt’. Bij het indrogen van de verflaag zie je dat er kleine gaatjes, putjes of soms zelfs grotere kraters zijn ontstaan. Zonde! Dat had je liever voorkomen. De oorzaak van het ontstaan van deze oneffenheden in de verflaag heeft doorgaans niet te maken met de kwaliteit van de verf. Deze putjes, kratertjes of gaatjes hebben, zoals de professionele schilder het noemt, meestal te maken met siliconenbesmetting.

Deze siliconen bevinden zich bijvoorbeeld in siliconenkit die men gebruikt bij bijvoorbeeld het afdichten van glas, of in smeermiddelen die gebruikt worden voor scharnieren en sloten. Of er bevinden zich siliconen in het schoonmaakmiddel dat gebruikt is bij het reinigen van het schilderwerk. Breng je verf aan op een met siliconen besmet oppervlak, dan gaat de verf ‘kralen’ en ontstaan er siliconenkraters (ook wel vissenogen genoemd).

Verf gaat rimpelen of er ontstaan blaasjes?

Zie je geen kratertjes, maar blaasjes of rimpels? Dan is de oorzaak vaak vocht of lucht onder de verflaag. Dit vraagt om een andere aanpak dan siliconenkraters. Lees hierover ons blog over rimpelen van de verf.

Hoe voorkom je putjes, kratertjes of gaatjes in je schilderwerk?

Juiste voorbereiding is cruciaal. Een strak resultaat begint bij een schone, droge ondergrond. Volg deze stappen:

1. Reinigen en ontvetten: gebruik een geschikt reinigingsmiddel zoals Universol in lauwwarm water. Spoel na met schoon water.
2. Schuren met fijn schuurpapier of Scotch Brite voor optimale hechting.
3. Verwijder siliconenkit en oude resten. Repareer scheuren en vul de naden opnieuw met geschikte vulmiddelen.
4. Zet een proefvlak om te controleren of de voorbehandeling werkt.
5. Breng een laag geschikte grondverf aan om cissing te voorkomen.
6. Hou de omgevingstemperatuur in de gaten. Schilder achter de zon aan, bij voorkeur in de schaduw.

Extra tip: er bestaat een anti-siliconenmiddel dat je kunt toevoegen aan verf. Dit verkleint de kans op kratertjes. Maar let op: extra toevoegingen kunnen de eigenschappen van de verf beïnvloeden.

Hoe herstel je schilderwerk met putjes of kratertjes?

Zijn de gaatjes of kratertjes al zichtbaar? Dan is er maar één oplossing: overschilderen na een goede voorbereiding. Het allerbelangrijkste voor strak schilderwerk is de voorbereiding. Ga je voor een strak resultaat, dan probeer je een siliconenbesmetting in het beginstadium al te voorkomen, door ervoor te zorgen dat het te schilderen oppervlak vrij is van siliconen. Dat kan al door er goed op te letten dat er geen siliconenkit is gebruikt óf verwijder eerst zorgvuldig oude kitresten.

1. Reinig het oppervlak vooraf goed, ook rondom sloten en scharnieren.
2. Schuur de verflaag zorgvuldig af.
3. Maak de ondergrond schoon en stofvrij
4. Breng een dunne laag nieuwe verf aan.
5. Schilder op een blijvend droog oppervlak.

Een andere manier om siliconenbesmetting en daarmee kratervorming in de verflaag te voorkomen, is door een antisiliconenmiddel toe te voegen aan je verf. Er zijn anti-siliconen middelen voor verf op waterbasis en anti-siliconenmiddelen voor verf op terpentinebasis.
Door dit toe te voegen aan de verf verklein je de kans dat er putjes, kratertjes of deukjes ontstaan. Het extra toevoegen van hulpstoffen, als een antisiliconenmiddel, kan de prestaties en eigenschappen van de verf nadelig beïnvloeden. Daarom heeft Wijzonol geen anti-siliconenmiddel in het assortiment.